Το Slow Cooker είναι το αγαπημένο μου gadget στην κουζίνα. Πραγματικά σε πολλές περιπτώσεις μου έχει λύσει τα χέρια, ιδιαίτερα σε περιόδους που έχω πολλές υποχρεώσεις και δεν προλαβαίνω να ασχοληθώ πολλή ώρα με το μαγείρεμα. Έχω συσκευές των 3.5 και των 6.5 λίτρων και τις χρησιμοποιώ πολύ συχνά. Από τότε που πήρα την πρώτη τον Ιανουάριο του 2011, έχω διαβάσει άπειρες συνταγές για slow cooker και σχόλια από χρήστες σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο, και απ’ ότι έχω καταλάβει λίγο πολύ όλες οι μάρκες λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Τις παρακάτω ερωτήσεις τις απαντάω με βάση την προσωπική μου εμπειρία, αυτά που έχω διαβάσει σε σχετικά sites, και σε κάποιες περιπτώσεις τις οδηγίες χρήσης συσκευών.
 
Ενημέρωση για την συνεργασία μου με τις εταιρίες Morphy Richards και Andrew James
 
Από το 2020 έχω διακόψει την εμπορική δραστηριότητα και την εισαγωγή slow cookers.
 
Τι είναι το slow cooker; Πώς λειτουργεί;
 
Το slow cooker είναι ένα αυτόνομο μαγειρικό σκεύος (λειτουργεί με ρεύμα, όχι σε μάτι ή φούρνο κουζίνας) το οποίο μαγειρεύει το φαγητό σε χαμηλές θερμοκρασίες για πολλή ώρα. Το αντίθετο μιας χύτρας ταχύτητας δηλαδή. Αποτελείται από μια στρογγυλή ή οβάλ βαθιά βάση, με τοιχώματα μέσα στα οποία υπάρχουν αντιστάσεις. Μέσα στη βάση μπαίνει ένα πυρίμαχο ή μεταλλικό βαθύ δοχείο, το οποίο έχει γυάλινο καπάκι. Η βάση ζεσταίνει γύρω γύρω το εσωτερικό δοχείο και το φαγητό που βρίσκεται μέσα σιγομαγειρεύεται. Φανταστείτε μια γάστρα, η οποία έχει δικιά της πρίζα και δεν χρειάζεται να μπει στο φούρνο.
 
Πως ρυθμίζεται η θερμοκρασία μαγειρέματος;
 
Συνήθως υπάρχουν δυο ή το πολύ τρείς ρυθμίσεις μαγειρέματος. Η χαμηλή (low), η υψηλή (high) και σε κάποιες περιπτώσεις (ανάλογα τον κατασκευαστή) η μεσαία (medium). Μερικές μάρκες έχουν και επιλογή διατήρησης θερμοκρασίας (warm), για όταν έχει τελειώσει το μαγείρεμα αλλά θέλουμε να κρατήσουμε ζεστό το φαγητό για να το σερβίρουμε λίγο αργότερα.
 
Δηλαδή για πόσες ώρες μαγειρέματος συζητάμε;
 
Η ώρα που χρειάζεται να γίνει το κάθε φαγητό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Καταρχήν, φυσικά, από τη ρύθμιση που επιλέγουμε (low, high κλπ). Εξαρτάται ακόμα κατά πολύ από την ποσότητα φαγητού που έχουμε βάλει. Να θυμόσαστε ότι όσο λιγότερο είναι το φαγητό, τόσο πιο γρήγορα θα γίνει. Αν το slow cooker είναι γεμάτο, θα υπολογίσετε και λίγο χρόνο παραπάνω. Το είδος φαγητού επηρεάζει και αυτό τον χρόνο μαγειρέματος. Για παράδειγμα το άπαχο κρέας (πχ το στήθος κοτόπουλου) γίνεται πιο γρήγορα από αυτό που έχει λίγο λίπος ή κόκαλο (πχ μπούτι). Τα λαχανικά πάλι, θέλουν περισσότερο χρόνο από το κρέας, ειδικά οι πατάτες, τα καρότα και οι ρίζες γενικότερα.
 
Σε πολύ γενικές γραμμές, για ποσότητα που να γεμίζει το slow cooker κατά ¾ (το ιδανικό) υπολογίζουμε 7-9 ώρες στο low και 4-6 ώρες στο high. Μέχρι να εξοικειωθείτε με τη συσκευή σας θα πρότεινα να ακολουθείτε σχετικές συνταγές. Έτσι θα αποκτήσετε εμπειρία και πολύ σύντομα θα προσαρμόζετε τις δικές σας αγαπημένες συνταγές με επιτυχία.
 
Μπορώ να αφήσω την συσκευή να λειτουργεί χωρίς επιτήρηση;
 
Ναι! Η συσκευή δεν χρειάζεται τίποτα από εμας όσο μαγειρεύει. Συνήθως ούτε ανακάτεμα. Τα υγρά δεν εξατμίζονται οπότε δεν φοβόμαστε μήπως αρπάξει το φαγητό. Κάνουμε τις δουλειές μας ανενόχλητοι και το αφήνουμε στην ησυχία του μέχρι να έρθει η ώρα να το σερβίρουμε!
 
Προσωπικά εγώ φεύγω και από το σπίτι όσο λειτουργεί. Παλιότερα που δούλευα σε γραφείο αυτό ήταν σωτήριο. Υπάρχουν ορισμένες συνταγές που δεν θα τις έφτιαχνα αν ήταν να λείψω πολύ ώρα (πχ κάτι που θέλει πολύ λίγο χρόνο ή συχνούς ελέγχους), αλλά σε γενικές γραμμές δεν υπάρχει πρόβλημα με το να μένει η συσκευή μόνη της και να κάνει εκείνη τη δουλειά μας!
 
Το καπάκι πρέπει να παραμένει κλειστό; Κατά την ώρα μαγειρέματος, μπορώ να το ανοίξω για να ανακατέψω το φαγητό;
 
Η συσκευή αυτή λειτουργεί σαν γάστρα. Οι υδρατμοί που δημιουργούνται μένουν εντός του σκεύους κρατώντας το φαγητό μας ζουμερό. Κάθε φορά που ανοίγουμε το καπάκι χάνεται θερμοκρασία οπότε καλό είναι να το αποφεύγουμε, ειδικά τις πρώτες ώρες που η συσκευή δουλεύει για να φτάσει την απαραίτητη θερμοκρασία μαγειρέματος. Το φαγητό στο slow cooker δεν χρειάζεται συνήθως ανακάτεμα. Οι κατασκευαστές λένε ότι κάθε φορά που ανοίγουμε πρέπει να υπολογίζουμε περίπου 10-20 λεπτά έξτρα χρόνου λόγω της απώλειας αυτής, αλλά να σας πω την αλήθεια εγώ δεν έχω δει να χρειάζεται κάτι τέτοιο. Και καμιά φορά ανοίγω το καπάκι περισσότερες φορές από όσο χρειάζεται, από περιέργεια ή ανυπομονησία!
 
Προσοχή: Υπάρχουν συνταγές που χρειάζονται συχνό ανακάτεμα ή ακόμα και μαγείρεμα με το καπάκι ανοιγμένο για κάποιες ώρες στο τέλος. Για παράδειγμα αν θέλουμε να πήξει μια σάλτσα. Θα τα μάθετε αυτά στην πορεία και καθώς εξοικειώνεστε με τη συσκευή.
 
Τι φαγητά μπορώ να μαγειρέψω στο slow cooker;
 
Σχεδόν τα πάντα! Εννοείται κρέας, αφού το σιγανό μαγείρεμα είναι ιδανικό για να μαλακώνει ακόμα και τα πιο δύσκολα κομμάτια. Ιδανικά θέλουμε το κρέας μας να έχει λίγο λίπος, συνδετικό ιστό και κολλαγόνο αφού αυτά προσφέρουν υγρασία και κάνουν το τελικό αποτέλεσμα πιο ζουμερό. Αν έχει και κόκκαλο ακόμα καλύτερα, αλλά αυτό δεν είναι απαραίτητο. Όσο πιο πολύ λίπος και κόκκαλο υπάρχει, τόσο λιγότερο υγρό στοιχείο χρειάζεται. Για παράδειγμα, ένα ολόκληρο κοτόπουλο μπορεί να ψηθεί χωρίς καθόλου νερό ή ζωμό. Τρία στήθη κοτόπουλου (φιλέτα) όμως χρειάζονται ζουμί ή σάλτσα για να μη στεγνώσουν. Φυσικά γίνονται σούπερ τα φαγητά κατσαρόλας (κοκκινιστά, λεμονάτα κλπ).
 
Επίσης μπορούμε να φτιάξουμε τέλειες σούπες, λαδερά, όσπρια, ψάρι, λαχανικά, ριζότο, αλλά και γλυκά, μαρμελάδες, ακόμα και ψωμί!
 
Είδα μια συνταγή που στα υλικά έχει από υγρό μόνο μισή κούπα ζωμό. Είναι σωστή; Αρκεί τόσο μικρή ποσότητα;
 
Το μαγείρεμα στο slow cooker δεν χρειάζεται πολύ υγρό στοιχείο. Οι υδρατμοί που δημιουργούνται ανακυκλώνονται, δεν εξατμίζονται, και συνήθως ανακαλύπτουμε ότι στο τέλος του μαγειρέματος έχουμε πιο πολύ υγρό απ’ ότι όταν ξεκινήσαμε. Δείτε και την απάντηση της ερώτησης 6, για μια γενική κατεύθυνση όσο αφορά στο κρέας. Αν ακόμα δεν είστε σίγουρος/η, στείλτε μου τη συνταγή με email να τη δούμε μαζί.
 
Αληθεύει ότι μπορώ να βάλω και κατεψυγμένο κρέας στο slow cooker;
 
Ανάλογα. Κάποιοι κατασκευαστές λένε ναι, κάποιοι όχι. Πολλοί χρήστες παρ’όλα αυτά το κάνουν. Προσωπικά, δεν έχω πρόβλημα να βάλω κάποια μικρά κομμάτια (πχ κεφτέδες – δείτε τη συνταγή μου για κοκκινιστούς κεφτέδες όπου εξηγώ γιατί το κάνω), εφόσον όμως όλα τα υπόλοιπα υλικά είναι σε θερμοκρασία ατμόσφαιρας ή ζεστά.
 
Τα θέματα με τα παγωμένα υλικά είναι δυο. Το πρώτο είναι η ασφάλεια τροφίμων. Οι περισσότεροι κατασκευαστές, τα βιβλία και το USDA (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ) λένε πως πρέπει να ξεπαγώνουμε το κρέας πριν το μαγείρεμα στο slow cooker. Μια όμως κατασκευάστρια εταιρία λέει πως δεν υπάρχει τέτοιο θέμα, αρκεί το κρέας να φτάσει τους 74 βαθμούς Κελσίου (165F). Το πρόβλημα κρύβεται στη «ζώνη κινδύνου» (δηλαδή μεταξύ 4C και 60C – εκεί που αναπτύσονται τα βακτήρια) και στο πόση ώρα μένει στη ζώνη αυτή το φαγητό κατά το μαγείρεμα. Και ενώ φτάνοντας μετέπειτα τους 74C το πιθανότερο είναι να εξαληφθούν όλα τα βακτήρια που δημιουργήθηκαν, μπορεί κάποια να παραμείνουν στο φαγητό μας.
 
Το δεύτερο θέμα είναι η προστασία του κεραμικού δοχείου μας. Όπως δεν βάζουμε ένα ζεστό πυρέξ σε κρύο νερό γιατί το σοκ της διαφοράς θερμοκρασίας μπορεί να το σπάσει, έτσι και εδώ πρέπει να προσέχουμε τις απότομες εναλλαγές θερμοκρασίας. Δεν πρέπει λοιπόν να βάλουμε μεγάλη ποσότητα παγωμένου φαγητού στο σκεύος γιατί όταν αρχίσει να ζεσταίνεται μπορεί να ραγίσει. Αυτό που δεν ξέρω είναι αν τα μεταλλικά δοχεία είναι ανθεκτικά σε αυτές τις εναλλαγές. Είναι οκ όμως να βάλουμε λίγα κατεψυγμένα υλικά μαζί με υλικά σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για ισορροπία.
 
Για να καταλήξω, νομίζω πως είναι προσωπική υπόθεση και απόφαση. Κοιτάμε πάντα τις οδηγίες του κατασκευαστή των συσκευών μας, και αποφασίζουμε κατά πόσο θα τις ακολουθήσουμε ή θα κάνουμε κάτι που ίσως κρύβει ένα ρίσκο. Εγώ θα συνεχίσω να βάζω τους κεφτέδες μου παγωμένους, αλλά έχω σταματήσει να βάζω μια σακούλα παγωμένα φασολάκια διότι το ένα μου δοχείο το κλαίω ακόμα. Επίσης, αυτούς τους κεφτέδες θα τους φάω εγώ, δεν θα τους δώσω όμως σε κάποιον που είναι σε ομάδα υψηλού κινδύνου/ευαισθησίας (πχ μωρά, ηλικιωμένοι κλπ.). Για σίγουρα.
 
Ποιο μέγεθος να πάρω;
 
Υπάρχουν πολλές μάρκες slow cookers σε διάφορα μεγέθη και με διάφορες δυνατότητες. Τα πιο μικρά είναι για 2-3 άτομα, και τα πιο μεγάλα φτάνουν και τα 12 άτομα. Τα πιο συνηθισμένα για μια οικογένεια είναι αυτά με χωρητικότητα 3.5 λίτρα (2-3 άτομα) και 6.5 λίτρα (4-6 άτομα). Να έχετε υπόψη πως όταν λένε «χωρητικότητα» οι κατασκευαστές εννοούν την πραγματική χωρητικότητα του πυρίμαχου σκεύους – μέχρι δηλαδή το χείλος. Η λειτουργική χωρητικότητα (δηλαδή η ποσότητα φαγητού που θα χωρέσει άνετα) είναι μικρότερη.
 
Σημαντική σημείωση. Όταν αποφασίσετε τι μέγεθος θα πάρετε πρέπει να σκεφτείτε πόσες μερίδες μαγειρεύετε συνήθως στην καθημερινότητά σας. Δεν πρέπει να πάρετε ένα μεγάλο slow cooker για τις λίγες φορές που θα κάνετε ένα τραπέζι. Αυτό γιατί το δοχείο πρέπει πάντα να είναι τουλάχιστον κατά το μισό γεμάτο (ιδανικά στα ¾) με υλικά, αλλιώς αλλάζουν οι χρόνοι και η ποιότητα μαγειρέματος. Αν μαγειρεύετε δηλαδή συνήθως για 2 άτομα, θα πάρετε το 3.5λ εκτός αν θέλετε να φτιάχνετε πάντα 4-6 μερίδες και να κρατάτε φαγητό για την επόμενη ημέρα.
 
Ποιες είναι οι διάφορες δυνατότητες που αναφέρονται στην προηγούμενη απάντηση;
 
Τα πρώτα slow cookers που βγήκαν (εδώ και δεκαετίες) ήταν τελείως απλά, με επιλογές on/off άντε και low/high. Τώρα πια, υπάρχουν και πιο εξελιγμένα. Με κάποια, το εσωτερικό δοχείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στο μάτι της κουζίνας, επιτρέποντάς σας να σοτάρετε πρώτα το κρέας πριν το αργό μαγείρεμα χωρίς να πρέπει να λερώσετε κι άλλο σκεύος. Κάποια άλλα έχουν ψηφιακό χρονόμετρο και μετράνε αντίστροφα τις ώρες λειτουργίας που έχετε επιλέξει. Όταν αυτές περάσουν, η συσκευή γυρνάει στο warm για να διατηρηθεί το φαγητό ζεστό.
 
Πως καθαρίζεται η συσκευή; Μπαίνει στο πλυντήριο πιάτων;
 
Η συσκευή αποτελείται από τρία βασικά μέρη. Το εξωτερικό σκεύος που έχει το καλώδιο και τις αντιστάσεις μέσα στα πλαϊνά τοιχώματα, το εσωτερικό δοχείο (κεραμικό ή μεταλλικό με αντικολλητική επίστρωση) και το καπάκι. Το εξωτερικό σκεύος δεν πρέπει να έρχεται σε επαφή με πολύ νερό. Το σκουπίζουμε –αφού το έχουμε βγάλει από τη πρίζα- με ένα νωπό πανί. Το δοχείο συνήθως μπαίνει στο πλυντήριο πιάτων (ελέγχουμε το εγχειρίδιο του κατασκευαστή για σίγουρα!), αλλά εμένα προσωπικά δεν με έχει βολέψει να το πλένω έτσι. Προτιμώ στο χέρι και αυτό συνιστώ σε άλλους καθώς έχω δει να δημιουργούνται προβλήματα με το πλύσιμο στο πλυντήριο. Αν (το κεραμικό) έχει δύσκολα υπολείμματα τότε καλό είναι να το μουλιάζουμε λίγο. Το μεταλλικό δοχείο, αφού είναι αντικολλητικό, φυσικά δεν έχει τέτοιο θέμα και καθαρίζεται πανεύκολα.
 
Μεγάλη προσοχή στα αντικολλητικά δοχεία καθώς είναι ευαίσθητα και γρατζουνίζονται εύκολα. Χρησιμοποιήστε μόνο εργαλεία σιλικόνης και προσπαθήστε να αποφύγετε το ανακάτεμα όταν σοτάρετε κρέας με κόκκαλα.
 
Για το καπάκι ελέγξτε τις οδηγίες πριν το βάλετε στο πλυντήριο πιάτων.
 
Όπως με όλα τα πυρίμαχα ή πυρέξ, προσέχουμε τις απότομες αλλαγές θερμοκρασίας. Αν μόλις έχετε βγάλει ζεστό φαγητό και θέλετε να το πλύνετε, χρησιμοποιήστε ζεστό νερό. Ποτέ σε ζεστό σκεύος δεν βάζουμε κρύο περιεχόμενο.
 
Δεν καίει πολύ ρεύμα τόσες ώρες;
 
Όχι. Η συσκευή είναι λίγων watt (περίπου 300-350W η μεγάλη των 6.5λ) και άρα καταναλώνει ελάχιστο ρεύμα.
 
Τελικά γιατί να πάρω slow cooker;
 
Πραγματικά εγώ δεν μπορώ να βρω ούτε έναν λόγο γιατί κάποιος να ΜΗΝ έχει ένα slow cooker (τουλάχιστον) στη κουζίνα του. Για να δούμε όμως αναλυτικά κάποια από τα θετικά, για να μη λέτε ότι δεν είμαι αντικειμενική!
 
* Ιδανικό για πολυάσχολους ανθρώπους. Υπάρχουν συνταγές που πραγματικά πετάς μέσα στο δοχείο 3-4 υλικά το πρωί και μετά από 6-8 ώρες έχεις ένα σπίτι που μοσχομυρίζει και ένα φαγητό που σε περιμένει έτοιμο.
* Χαμηλό κόστος. Η αγορά του δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή και καίει ελάχιστο ρεύμα.
* Εύκολο μαγείρεμα. Συγχωρεί τους λιγότερο έμπειρους (άντε καλά, και τους άσχετους) μάγειρες. Είναι πολύ μα πολύ δύσκολο να κάψουμε το φαγητό, και μπορούμε (με τα περισσότερα πιάτα) να το ξεχάσουμε και μισή και μια ώρα παραπάνω και να βγεί μια χαρά! Προχθές ξέχασα ένα γλυκό και το θυμήθηκα μια ώρα μετά την ώρα που έπρεπε να το κλείσω. No problem!
* Μαλακό κρέας. Μαγειρεύει τέλεια τα κρέατα, ειδικά αυτά που είναι αλλιώς πολύ σκληρά (π.χ. κόκκορα).
* Ελαφρύ φαγητό. Λόγω του τρόπου μαγειρέματος, συνήθως δεν χρειάζεται να προσθέσουμε λιπαρές ουσίες. Κάνουμε φαγητά κατσαρόλας, για παράδειγμα, χωρίς σταγόνα λάδι!
* Οικονομία χρόνου. Μπορούμε να μαγειρέψουμε μεγάλες ποσότητες και να καταψύξουμε μερίδες για εκείνες τις μέρες που δεν έχουμε χρόνο και είμαστε με το ντελιβερομενού στο χέρι. (Αυτό μας εξοικονομεί και χρήματα, και φυσικά είναι πολύ πιο υγιεινό από ντελίβερι!)
 
Πως μπορώ να αποκτήσω ένα slow cooker;
 
Πλέον υπάρχουν διάφορες επιλογές και στην Ελλάδα, αρκεί να το ψάξετε λίγο σε μηχανή αναζήτησης στο ίντερνετ. Αλλιώς υπάρχει και η λύση του Amazon Γερμανίας ή Γαλλίας.
 
Μμμ, δεν με κάλυψαν οι παραπάνω απαντήσεις.
 
Στείλτε μου email με τις ερωτήσεις σας! Μπορώ να μιλάω για slow cookers με τις ώρες…!